Τα διάφορα Του Δ. Καρδαράκου Dip.M.A. inEd Διαμερισματικού συμβούλου

Η πολιτική στην παιδεία

Ο σπουδαιότερος πολιτικός σκοπός της δημόσιας εκπαίδευσης στις σύγχρονες κοινωνίες είναι η παροχή παιδείας του μελλοντικού πολίτη. Αυτή η παραδοχή, βέβαια, σημαίνει διαφορετικά πράγματα που εξαρτώνται από την πολιτική οργάνωση κάθε κράτους. Για παράδειγμα στην τότε ναζιστική Γερμανία της δεκαετίας του 1930 το σχολείο έπρεπε να συμπεριλαμβάνεται στη γενική εκστρατεία για τη διαμόρφωση ενός πολίτη, που θα πίστευε στην υπεροχή της γερμανικής φυλής, θα στήριζε το φασισμό και θα ήταν έτοιμος να θυσιαστεί, εκτελώντας διαταγές του Χίτλερ.
Αν πάμε στην Αμερικάνικη πραγματικότητα, βλέπουμε ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες αμέσως μετά την επανάσταση, οι συζητήσεις για τη δημόσια παιδεία περιστρέφονταν γύρω από τη φιλοσοφία της εκπαίδευσης των μελλοντικών ηγετών. Οι ηγέτες που θα απάρτιζαν δημοκρατικές κυβερνήσεις έπρεπε να σπουδάζουν σύμφωνα με τον Benjamin Rush σε ένα εθνικό πανεπιστήμιο και όλοι οι κυβερνητικοί επίσημοι θα έπρεπε να κατέχουν ένα τίτλο αυτού του ιδρύματος.
Ο ίδιος υποστήριζε ότι όπως δεν θα επιτρεπόταν να ασκεί ιατρική ένας κομπογιαννίτης, έτσι δεν θα έπρεπε να κατέχει κυβερνητική θέση ένας τσαρλατάνος πολιτικός.
Ο Πρόεδρος Γεώργιος Ουάσινγκτον πρότεινε την ίδρυση ενός τέτοιου ιδρύματος κάτω από την εποπτεία του κογκρέσου, για την κοινή εκπαίδευση πολιτικών ηγετών, φέροντας φοιτητές από όλες τις περιοχές της χώρας. Αυτές οι προτάσεις, βέβαια, προσέκρουσαν στην αντίληψη ότι επρόκειτο να θεσπιστεί μια ελιτίστικη εκπαίδευση και ότι οι εκπαιδευμένοι αυτοί ηγέτες θα θεωρούσαν τους εαυτούς τους ως καλύτερους και σπουδαιότερους από το γενικό πληθυσμό και δεν ήταν βέβαιο ότι θα αντιπροσώπευαν αναγκαστικά τα ενδιαφέροντα και τις προσδοκίες του λαού.
Συζητήσεις και ντιμπαίητς έλαβαν χώρα στην τότε Αμερική κατά τα τέλη κυρίως του 19ου αιώνα, αλλά παρέμενε πάντα ανοιχτό το θέμα, γιατί μεταξύ ταλαντούχου δημοκράτη και εκπαιδευμένου ηγέτη υπάρχει διαφορά.
Σπουδαίες τοποθετήσεις για την παιδεία έκανε ο Θωμάς Τζέφερσον ο οποίος πρότεινε δωρεάν εκπαίδευση, για την εξάλειψη της αγραμματοσύνης σε σχολεία για όλα τα παιδιά του λαού. Πίστευε ότι η μόρφωση θα οδηγούσε το λαό στην λήψη σωστών και κοινώς αποδεχτών πολιτικών αποφάσεων. Πρότεινε όλα τα παιδιά να διδάσκονται Ελληνική, Ρωμαϊκή. Αγγλική και Αμερικάνικη ιστορία. Από το άλλο μέρος ο Χόρεης Μάν, που επονομάστηκε πατέρας της Αμερικάνικης εκπαίδευσης
πίστευε ότι σε μια εποχή με πολιτικές εντάσεις και την καθιέρωση του δικαιώματος της καθολικής ψηφοφορίας ο λαός πρέπει να αποκτήσει δημοκρατική παιδεία με κοινά σχολικά προγράμματα. Χωρίς δημοκρατική παιδεία η κοινωνία ήταν καταδικασμένη σε ένα πολιτικό χάος. Πίστευε ότι όλα τα πολιτικά κόμματα θα στήριζαν μια παιδεία, που θα δίδασκε κοινές δημοκρατικές αξίες και το δικαίωμα να επιλέγει ο καθένας τους πολιτικούς ηγέτες που τον εκφράζουν. Η παιδεία θα ήταν ο προστάτης της κοινωνικής ομαλότητας σε μια δημοκρατική χώρα. Θεωρητικά όλα αυτά ακούγονται ωραία, αλλά ποιος αφήνει μακριά την παιδεία από τις κομματικά ρεύματα, που αναδεικνύονται κάθε φορά σε κυβερνήσεις ή από ολοκληρωτικά καθεστώτα; Η παιδεία πρέπει πάντα να παραμένει υπερκομματική και να καλλιεργεί την κριτική σκέψη.
Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει τέλειο εκπαιδευτικό σύστημα σε όλο τον κόσμο. Υπάρχουν καλά, καλύτερα ή και χειρότερα εκπαιδευτικά πράγματα σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη και μήκη του πλανήτη μας.
Η παιδεία πρέπει να ωθεί την κοινωνία μπροστά και όχι να την έλκει. Αυτό θα συμβεί αν καλλιεργεί την δημιουργική και κριτική νόηση των μαθητών, ώστε να προσαρμόζονται ομαλά στις εκάστοτε ταχέως μεταβαλλόμενες καταστάσεις. Να γίνονται δημιουργικότεροι από τις προηγούμενες γενιές και να μη χάνονται στην πολυπλοκότητα των νέων δεδομένων.

*Κάπου κάτι διάβασα και μου έμεινε
Η παιδεία δεν πρέπει να χάνει ποτέ τον ανθρωπιστικό της χαρακτήρα.